Στις 29 Σεπτεμβρίου 1913, ένας από τους σπουδαιότερους εφευρέτες της βιομηχανικής εποχής, ο Γερμανός μηχανικός Ρούντολφ Ντίζελ, εξαφανίζεται κάτω από συνθήκες που μέχρι σήμερα παραμένουν ανεξιχνίαστες. Ο άνθρωπος που άλλαξε ριζικά τις μεταφορές και την παγκόσμια βιομηχανία με τον κινητήρα εσωτερικής καύσης που φέρει το όνομά του, επιβιβάστηκε στο πλοίο Dresden στη Γάνδη του Βελγίου με προορισμό τη Μεγάλη Βρετανία. Δεν έφτασε ποτέ.
Το βράδυ εκείνης της ημέρας, ο Ντίζελ δείπνησε κανονικά στο πλοίο και στη συνέχεια αποσύρθηκε στην καμπίνα του. Το επόμενο πρωί, όμως, δεν βρέθηκε πουθενά. Το κρεβάτι του ήταν στρωμένο προσεκτικά, το ρολόι του και τα προσωπικά του αντικείμενα είχαν μείνει πάνω στο κομοδίνο, ενώ το καπέλο και το παλτό του βρέθηκαν προσεκτικά διπλωμένα στο κατάστρωμα. Η εικόνα αυτή έμοιαζε να υποδηλώνει πως ο Ντίζελ βγήκε μόνος του για έναν σύντομο περίπατο στο κατάστρωμα, αλλά από εκεί και πέρα χάνονται τα ίχνη του.
Δέκα μέρες αργότερα, στις 18 Οκτωβρίου, το πτώμα ενός άντρα εντοπίστηκε στη Βόρεια Θάλασσα από Ολλανδούς ναυτικούς. Αν και βρισκόταν σε προχωρημένη αποσύνθεση, προσωπικά αντικείμενα που έφεραν μαζί τους οι ναυτικοί στον γιο του Ντίζελ, όπως ένα μαχαίρι τσέπης και ένα πορτοφόλι, επιβεβαίωσαν την ταυτότητά του. Έτσι γράφτηκε το τραγικό τέλος του ανθρώπου που είχε οραματιστεί έναν κινητήρα πιο αποδοτικό, οικονομικό και προσιτό από τον ατμό.
Οι θεωρίες γύρω από τον θάνατό του
Η εξαφάνιση του Ντίζελ γέννησε από την πρώτη στιγμή πλήθος εικασιών.
- Αυτοκτονία: Ο Ντίζελ είχε αντιμετωπίσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Χρέη, αποτυχημένες επιχειρηματικές κινήσεις και η πίεση του βιομηχανικού ανταγωνισμού ίσως τον οδήγησαν στην απόφαση να βάλει τέλος στη ζωή του.
- Βιομηχανική κατασκοπεία: Ο κινητήρας Ντίζελ είχε στρατηγική σημασία για την εποχή, ειδικά για τα πολεμικά πλοία. Υπήρξαν φήμες πως οι Γερμανοί στρατιωτικοί ή ανταγωνιστικά συμφέροντα δεν ήθελαν να περάσει η τεχνογνωσία του στη Βρετανία.
- Πολιτική δολοφονία: Την εποχή εκείνη η Ευρώπη βρισκόταν σε αναβρασμό, μόλις έναν χρόνο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πιθανό ο Ντίζελ να «εξαφανίστηκε» για να μη συμβάλει στην ανάπτυξη του βρετανικού ναυτικού.
Καμία από τις θεωρίες δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, αφήνοντας το μυστήριο άλυτο.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
480 π.Χ.: Διεξάγεται η Ναυμαχία της Σαλαμίνας, όπου ο αθηναϊκός στόλος υπό τον Θεμιστοκλή συντρίβει τις υπέρτερες δυνάμεις του Ξέρξη. Στα στενά της Σαλαμίνας, οι Έλληνες πετυχαίνουν αποφασιστική νίκη, που ανατρέπει τα σχέδια της περσικής εισβολής και σηματοδοτεί σημείο καμπής για την πορεία των Περσικών Πολέμων και της ευρωπαϊκής ιστορίας.
1650: Ο Χένρι Ρόμπινσον εγκαινιάζει στο Λονδίνο το πρώτο καταγεγραμμένο γραφείο συνοικεσίων, το «Office of Addresses and Encounters» στην Threadneedle Street. Η πρωτοποριακή αυτή υπηρεσία διευκολύνει ανθρώπους όλων των τάξεων να αναζητούν εργασία, στέγη, εμπορικές ευκαιρίες και συντροφικότητα, θεμελιώνοντας την ιδέα του σύγχρονου γραφείου γνωριμιών και κοινωνικής δικτύωσης.
1687: Οι Οθωμανοί παραδίδουν την σοβαρά βομβαρδισμένη Ακρόπολη στον Φραντσέσκο Μοροζίνι, μετά από τετραήμερη πολιορκία και αλλεπάλληλους βομβαρδισμούς που οδηγούν στην καταστροφή του Παρθενώνα, με έκρηξη της μπαρουταποθήκης και ανυπολόγιστες ζημιές στο μνημείο.
1829: Ιδρύεται η Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου, γνωστή ως Scotland Yard.
1913: Ο Γερμανός εφευρέτης του κινητήρα εσωτερικής καύσης, Ρούντολφ Ντίζελ, εξαφανίζεται με μυστηριώδη τρόπο, ενώ έχει επιβιβαστεί σε πλοίο από τη Γάνδη του Βελγίου με προορισμό τη Μεγάλη Βρετανία. Ο θάνατός του θα επιβεβαιωθεί στις 18 Οκτωβρίου, μετά την ανεύρεση του πτώματός του. Η εξαφάνιση του Ντίζελ παραμένει ένα άλυτο μυστήριο, με θεωρίες να κάνουν λόγο για βιομηχανική κατασκοπεία, πολιτική δολοφονία ή ακόμα και αυτοκτονία λόγω οικονομικών προβλημάτων.
1938: Υπογράφεται η Συμφωνία του Μονάχου, με την οποία οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της ναζιστικής Γερμανίας παραχωρούν στην τελευταία την Τσεχοσλοβακική Σουδητία. Η συμφωνία στόχο έχει την αποφυγή γενικευμένου πολέμου, όμως τελικά ενθαρρύνει τον Χίτλερ να συνεχίσει την επεκτατική του πολιτική, οδηγώντας λίγο αργότερα στο ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
1941: Αρχίζει η σφαγή του Μπάμπι Γιαρ. Περίπου 30.000 Εβραίοι της Σοβιετικής Ένωσης και άλλοι «ανεπιθύμητοι» εκτελούνται στο ομώνυμο φαράγγι του Κιέβου, με διαταγή του Χάινριχ Χίμλερ. Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς θα τους αφιερώσει το πρώτο μέρος της Συμφωνίας αρ. 13, γνωστής και ως Μπάμπι Γιαρ. Το γεγονός αποτελεί μία από τις πιο φρικιαστικές πράξεις μαζικής εξόντωσης των Ναζί, προκαλώντας παγκόσμιο σοκ και καταγράφοντας ανεξίτηλα τον τρόμο του Ολοκαυτώματος στη μνήμη της ανθρωπότητας.
1941: Οι βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής προχωρούν στη μαζική σφαγή χιλιάδων αμάχων Ελλήνων στη Δράμα και τα χωριά της Ανατολικής Μακεδονίας, ως αντίποινα στην εξέγερση του πληθυσμού κατά της προσπάθειας εκβουλγαρισμού. Μεταξύ 2.000 και 3.000 Έλληνες εκτελούνται σε πάνω από 60 οικισμούς, σε ένα από τα πιο σκληρά εγκλήματα της Κατοχής.
1943: Εκτελούνται ομαδικώς από Τσάμηδες οι 49 πρόκριτοι της Παραμυθιάς, αφού προηγουμένως διατάχθηκαν να σκάψουν μόνοι τους τον τάφο τους. Η σφαγή τους έγινε ως αντίποινα για την αντίσταση που πρόβαλε ο τοπικός πληθυσμός στην κατοχή, σημαδεύοντας για πάντα την ιστορία της περιοχής.
1961: Κυκλοφορεί το κόμικ «Μαφάλντα» από τον Αργεντινό καρτουνίστα Κίνο (κατά κόσμον Χοακίν Σαλβαδόρ Λαβάδο Τεχόν).
1974: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αναγγέλλει την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας.
1547 – Μιγκέλ ντε Θερβάντες (Miguel de Cervantes), Ισπανός συγγραφέας, ποιητής και θεατρικός δημιουργός, που θεωρείται ο πατέρας του σύγχρονου μυθιστορήματος. Γεννημένος κοντά στη Μαδρίτη, έζησε πολυτάραχη ζωή ως στρατιώτης και αιχμάλωτος πριν στραφεί στη λογοτεχνία. Το αριστούργημά του, ο «Δον Κιχώτης» (1605–1615), σατιρίζει τα ιπποτικά μυθιστορήματα της εποχής, αλλά παράλληλα αναδεικνύει βαθιές αλήθειες για τον άνθρωπο, την ψευδαίσθηση και την πραγματικότητα. Το έργο του μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες και άσκησε τεράστια επίδραση στη δυτική λογοτεχνία, καθιστώντας τον Θερβάντες διαχρονικό σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού.
1949 – Γιώργος Νταλάρας, Έλληνας τραγουδιστής και μουσικός, από τις πιο εμβληματικές φωνές του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού. Γεννήθηκε στην Κοκκινιά και ξεκίνησε τη δισκογραφική του πορεία στα τέλη της δεκαετίας του ’60, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία με το τραγούδι «Προσμονή». Συνεργάστηκε με κορυφαίους συνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Σταύρος Κουγιουμτζής και ο Μάνος Λοΐζος, ερμηνεύοντας κομμάτια που άφησαν εποχή. Με ρεπερτόριο που αγκαλιάζει το λαϊκό, το έντεχνο, το ρεμπέτικο και το διεθνές τραγούδι, πραγματοποίησε μεγάλες συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Η συμβολή του στη διάδοση της ελληνικής μουσικής διεθνώς τον καθιέρωσε ως ζωντανό θρύλο.
1957 – Σωκράτης Μάλαμας, Έλληνας τραγουδοποιός και ερμηνευτής, με ξεχωριστή πορεία στο έντεχνο και λαϊκό τραγούδι. Γεννήθηκε στη Στυλίδα Φθιώτιδας και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου και διαμόρφωσε το καλλιτεχνικό του στίγμα. Από το πρώτο του άλμπουμ «Ασπρόμαυρες ιστορίες» (1989) μέχρι σήμερα, έχει δημιουργήσει έναν αυθεντικό μουσικό κόσμο, γεμάτο ποίηση, λυρισμό και κοινωνικούς προβληματισμούς. Συνεργάστηκε με σημαντικούς δημιουργούς, αλλά κυρίως στήριξε το προσωπικό του ρεπερτόριο, που αγαπήθηκε από το κοινό. Θεωρείται μια από τις πιο καθαρές φωνές της νεότερης ελληνικής μουσικής, με πιστό ακροατήριο και διαρκή παρουσία στη σκηνή.
1960 – Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Έλληνας ηθοποιός, σκηνοθέτης και μουσικός, γεννημένος στη Θεσσαλονίκη. Έγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από τηλεοπτικές σειρές όπως «Εγκλήματα» και «Το καφέ της Χαράς», όπου ξεχώρισε με το χιούμορ και την αμεσότητά του. Στο θέατρο και τον κινηματογράφο έχει παρουσιάσει ένα ευρύ φάσμα ρόλων, συνδυάζοντας το κωμικό με το δραματικό στοιχείο. Παράλληλα, δημιούργησε το μουσικό σχήμα «Ιεροκλής Μιχαηλίδης και οι Άγαμοι Θύται», που συνδύασε σάτιρα, μουσική και θέατρο, κερδίζοντας φανατικό κοινό. Αποτελεί μια πολυσχιδή προσωπικότητα του ελληνικού θεάτρου και της ψυχαγωγίας, με σταθερή παρουσία επί δεκαετίες.
1973 – Φοίβος Δεληβοριάς, Έλληνας τραγουδοποιός, συνθέτης και ερμηνευτής, με ξεχωριστή πορεία στο ελληνικό τραγούδι. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σε ηλικία μόλις 15 ετών παρουσίασε το πρώτο του άλμπουμ με τη στήριξη του Διονύση Σαββόπουλου. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ανέπτυξε έναν ιδιαίτερο μουσικό κόσμο, γεμάτο λυρισμό, τρυφερότητα αλλά και σατιρική διάθεση, σε τραγούδια που ισορροπούν ανάμεσα στο προσωπικό και το κοινωνικό σχόλιο. Με άλμπουμ όπως το «Καλλιθέα» και το «Αννα Δεντράκη», έγινε αγαπητός σε κοινό και κριτικούς. Η δημιουργικότητα και η συνέπειά του τον καθιέρωσαν ως μία από τις πιο σημαντικές φωνές της γενιάς του.
Θάνατοι
1902 – Εμίλ Ζολά (Émile Zola), Γάλλος συγγραφέας και δημοσιογράφος, από τις πιο εμβληματικές μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας και θεμελιωτής του νατουραλισμού. Γεννημένος το 1840 στο Παρίσι, άφησε πίσω του το μνημειώδες μυθιστορηματικό έργο «Οι Ρουγκόν-Μακάρ», μια τοιχογραφία της γαλλικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Τα έργα του, όπως «Η Ταβέρνα» και «Ζερμινάλ», ανέδειξαν τις κοινωνικές ανισότητες και την ανθρώπινη πάλη για αξιοπρέπεια. Παράλληλα, διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στην Υπόθεση Ντρέιφους με το ιστορικό του κείμενο «Κατηγορώ!», υπερασπιζόμενος τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο θάνατός του το 1902 σκόρπισε συγκίνηση στη Γαλλία και διεθνώς.
1913 – Ρούντολφ Ντίζελ (Rudolf Diesel), Γερμανός μηχανικός και εφευρέτης, γνωστός για την ανακάλυψη του κινητήρα ντίζελ, που άλλαξε ριζικά τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Γεννημένος το 1858 στο Παρίσι, αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση μιας πιο αποδοτικής και οικονομικής μηχανής από τον ατμό και τη βενζίνη. Η πατέντα του (1892) άνοιξε τον δρόμο για την εκτεταμένη χρήση του κινητήρα σε πλοία, τρένα, φορτηγά και εργοστάσια. Το 1913 εξαφανίστηκε μυστηριωδώς σε ταξίδι του προς τη Βρετανία· λίγες μέρες αργότερα το πτώμα του βρέθηκε στη Βόρεια Θάλασσα. Ο θάνατός του παραμένει αινιγματικός, με θεωρίες που μιλούν για βιομηχανική κατασκοπεία, πολιτική δολοφονία ή αυτοκτονία.
1927 – Βίλεμ Αϊντχόφεν (Willem Einthoven), Ολλανδός γιατρός και φυσιολόγος, ο άνθρωπος που το 1903 ανακάλυψε το ηλεκτροκαρδιογράφημα, μια από τις σημαντικότερες ιατρικές καινοτομίες του 20ού αιώνα. Η εφεύρεσή του επέτρεψε τη μελέτη της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς, δίνοντας στους γιατρούς τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης καρδιολογικών παθήσεων. Για το έργο του τιμήθηκε το 1924 με το Νόμπελ Ιατρικής, αναγνωριζόμενος ως πρωτοπόρος στην ιατρική έρευνα. Ο Αϊντχόφεν άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην καρδιολογία, σώζοντας εκατομμύρια ζωές χάρη στην ανακάλυψή του.
1929 – Γιάννης Ψυχάρης, Έλληνας συγγραφέας, φιλόλογος και γλωσσολόγος, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του δημοτικισμού. Γεννημένος το 1854 στην Οδησσό, έζησε και εργάστηκε κυρίως στη Γαλλία, όπου διετέλεσε καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Σορβόννη. Το πιο γνωστό του έργο, το αυτοβιογραφικό «Το ταξίδι μου» (1888), υπήρξε μανιφέστο υπέρ της καθιέρωσης της δημοτικής γλώσσας, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις αλλά και ισχυρή απήχηση. Με το πάθος και την επιστημονική του κατάρτιση συνέβαλε καθοριστικά στη γλωσσική διαμάχη της εποχής, αφήνοντας βαθιά κληρονομιά στη νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία.
2010 – Τόνι Κέρτις (Tony Curtis), Αμερικανός ηθοποιός, ένας από τους πιο δημοφιλείς σταρ του Χόλιγουντ στη δεκαετία του ’50 και του ’60. Γεννημένος το 1925 στη Νέα Υόρκη ως Μπέρναρντ Σβάρτς, διέπρεψε σε ρόλους που συνδύαζαν γοητεία, χιούμορ και δραματική ένταση. Ξεχώρισε σε ταινίες όπως «Μερικοί το προτιμούν καυτό» (1959) του Μπίλι Γουάιλντερ, δίπλα στη Μέριλιν Μονρόε και τον Τζακ Λέμον, και «Η απόδραση των δώδεκα» (1958), που του χάρισε υποψηφιότητα για Όσκαρ. Με πάνω από 100 ταινίες στο ενεργητικό του, άφησε το αποτύπωμά του ως πολυδιάστατος ηθοποιός και σύμβολο του κλασικού αμερικανικού κινηματογράφου.
Εορτολόγιο
Κυριάκος, Πετρωνία
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Φαγητού
Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς
