Στις 21 και 22 Ιουνίου 1824, το μικρό νησί των Ψαρών έμελλε να βιώσει μία από τις πιο τραγικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης. Ο οθωμανικός στόλος, με επικεφαλής τον Χοσρέφ Πασά, εξαπέλυσε μια αδυσώπητη επίθεση που είχε στόχο όχι απλώς την κατάληψη του νησιού, αλλά την ολοκληρωτική εξάλειψή του από τον χάρτη. Ήταν διαταγή του ίδιου του Σουλτάνου – ένα αιματηρό μήνυμα παραδειγματισμού προς κάθε ανυπότακτο.
Μαζί με την Ύδρα και τις Σπέτσες, τα Ψαρά αποτελούσαν μία από τις τρεις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της επανάστασης. Οι Ψαριανοί, με βαθιά ναυτική παράδοση και φλόγα ελευθερίας, είχαν πρωταγωνιστήσει σε κρίσιμες ναυμαχίες, όπως στον Γέροντα και τη Σάμο. Οι επιθέσεις τους στον οθωμανικό στόλο στο Αιγαίο είχαν προκαλέσει την οργή της Υψηλής Πύλης. Και η απάντηση δεν θα αργούσε.
Στις 20 Ιουνίου, 176 οθωμανικά πλοία και 12.000 με 14.000 στρατιώτες περικύκλωσαν το νησί. Οι κάτοικοι των Ψαρών, γνωρίζοντας την απειλή, ζήτησαν απεγνωσμένα βοήθεια από την ελληνική κυβέρνηση και τα άλλα νησιά. Όμως η εσωτερική διχόνοια και η αδράνεια των συμμάχων τους άφησαν μόνους απέναντι στην καταστροφή.
Σε μια μοιραία απόφαση, οι Ψαριανοί ακινητοποίησαν τον στόλο τους και επέλεξαν να πολεμήσουν στη στεριά. Όταν οι Οθωμανοί αποβιβάστηκαν, μετά από σφοδρό κανονιοβολισμό, άρχισε η σφαγή. Άμαχοι και πολεμιστές σφαγιάστηκαν, αιχμαλωτίστηκαν ή βούτηξαν στη θάλασσα για να αποφύγουν την ατιμωτική αιχμαλωσία.
Η καταστροφή ήταν συγκλονιστική. Από τους περίπου 30.000 κατοίκους και πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στο νησί, τουλάχιστον 18.000 σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Μόλις 3.000 έως 3.600 κατάφεραν να διαφύγουν. Ολόκληρος ο στόλος των Ψαρών καταστράφηκε, και μαζί του μια από τις σημαντικότερες ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων.
Η θηριωδία στα Ψαρά δεν έμεινε απαρατήρητη. Το γεγονός προκάλεσε συγκίνηση σε όλη την Ευρώπη, ενέπνευσε ζωγράφους, μουσικούς και ποιητές, και ενίσχυσε τη φιλελληνική κινητοποίηση. Ο Διονύσιος Σολωμός απέδωσε τη θυσία με τους αλησμόνητους στίχους:
«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη, περπατώντας η Δόξα μονάχη…»
Η εικόνα της Δόξας που περπατά μονάχη πάνω στα αποκαΐδια ενός νησιού-σύμβολο, έμεινε για πάντα χαραγμένη στη συλλογική μνήμη του Έθνους.
Η καταστροφή των Ψαρών δεν ήταν απλώς μια ήττα. Ήταν μια ηρωική θυσία που ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και ανέδειξε τη φρίκη της οθωμανικής εκδίκησης. Το νησί που μετατράπηκε σε στάχτη, έγινε σύμβολο αντίστασης και αυτοθυσίας, και η μνήμη του παραμένει άσβεστη.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1905 – Ζαν-Πολ Σαρτρ, Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, κορυφαία μορφή του υπαρξισμού και της σύγχρονης διανόησης, γνωστός για έργα όπως «Το είναι και το μηδέν» και «Η ναυτία», αρνήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1964.
1936 – Κώστας Καρράς, Έλληνας ηθοποιός και πολιτικός, γνωστός για τις ερμηνείες του στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, με χαρακτηριστικό ήθος και φωνή, αλλά και για τη θητεία του ως βουλευτής και υφυπουργός Πολιτισμού με τη Νέα Δημοκρατία.
1950 – Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Έλληνας τραγουδιστής, εμβληματική μορφή του ελληνικού ροκ, με πορεία δεκαετιών και συνεργασίες με μεγάλους δημιουργούς όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Γνωστός για τη δυναμική σκηνική παρουσία και τον κοινωνικά φορτισμένο στίχο.
1955 – Μισέλ Πλατινί, Γάλλος ποδοσφαιριστής και πρώην πρόεδρος της UEFA, από τους κορυφαίους μέσους όλων των εποχών, ηγέτης της εθνικής Γαλλίας τη δεκαετία του ’80 και τρεις φορές κάτοχος της Χρυσής Μπάλας. Αργότερα διακρίθηκε ως ποδοσφαιρικός παράγοντας, αν και η διοικητική του πορεία στιγματίστηκε από σκάνδαλα.
1961 – Manu Chao, Γάλλος τραγουδιστής ισπανικής καταγωγής, διεθνώς γνωστός για το πολιτικοποιημένο του ύφος και τη μίξη ήχων όπως reggae, ska, latin και punk. Ξεκίνησε με το συγκρότημα Mano Negra και καθιερώθηκε με το σόλο άλμπουμ «Clandestino», που έγινε σύμβολο του εναλλακτικού ακτιβιστικού τραγουδιού.
1964 – Δημήτρης Παπαϊωάννου, Έλληνας σκηνοθέτης και χορογράφος, διεθνώς αναγνωρισμένος για την πρωτοποριακή του αισθητική και τη σύζευξη χορού, θεάτρου και εικαστικών τεχνών. Έγινε ευρύτερα γνωστός ως καλλιτεχνικός διευθυντής της Τελετής Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004.
1985 – Λάνα Ντελ Ρέι, Αμερικανίδα τραγουδίστρια, γνωστή για το μελαγχολικό ύφος, τις κινηματογραφικές ενορχηστρώσεις και τους νοσταλγικούς στίχους της. Έγινε παγκοσμίως γνωστή με το «Video Games» και καθιερώθηκε με άλμπουμ όπως «Born to Die» και «Norman Fucking Rockwell!».
Θάνατοι
1527 – Νικολό Μακιαβέλι, Ιταλός ιστορικός και συγγραφέας, θεμελιωτής της πολιτικής επιστήμης και εμβληματική μορφή της Αναγέννησης, γνωστός για το έργο «Ο Ηγεμόνας», στο οποίο ανέλυσε με ρεαλισμό την εξουσία και την πολιτική στρατηγική, δίνοντας στο όνομά του διαχρονική σημασία.
2019 – Δημήτρης Χριστόφιας, Κύπριος πολιτικός, ηγέτης του ΑΚΕΛ και Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας την περίοδο 2008–2013, ο πρώτος και μοναδικός κομμουνιστής αρχηγός κράτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με επίκεντρο της πολιτικής του την κοινωνική πολιτική και την επανένωση της Κύπρου.
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Γιόγκα
Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής
Παγκόσμια Ημέρα Κυματοδρομίας (Σέρφινγκ)
Παγκόσμια Ημέρα Ουμανιστή (Ανθρωπιστή)
Παγκόσμια Ημέρα Τροχοσανίδας (Skateboard)
Παγκόσμια Ημέρα Υδρογραφίας
