Η εικόνα ενός ρωμαίου μονομάχου να μάχεται με ένα λιοντάρι ίσως θυμίζει σκηνή από την πρόσφατη κινηματογραφική επιτυχία Gladiator II. Ωστόσο, αυτή ήταν η σκληρή πραγματικότητα για έναν γενναίο μαχητή πριν από 1.800 χρόνια και δεν πρόκειται για τον Πολ Μέσκαλ.
Ίχνη δαγκώματος που εντοπίστηκαν σε σκελετό σε ρωμαϊκό νεκροταφείο στο Γιορκ της Αγγλίας παρέχουν την πρώτη αρχαιολογική απόδειξη για μια επική μάχη ανάμεσα σε μονομάχο και λιοντάρι.
Όπως αναφέρει η Daily Mail, ο μονομάχος ήταν άνδρας, ηλικίας μεταξύ 26 και 35 ετών, με δυνατό σωματότυπο και αρκετούς επουλωμένους τραυματισμούς. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν ένα εμφανές ίχνος δαγκώματος στο ισχίο του.
Η Μάλιν Χολστ, λέκτορας Οστεοαρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ, δήλωσε: «Τα ίχνη δαγκώματος πιθανότατα προκλήθηκαν από λιοντάρι, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι σκελετοί που θάφτηκαν στο νεκροταφείο ήταν μονομάχοι και όχι στρατιώτες ή δούλοι, όπως αρχικά πιστευόταν. Αποτελούν την πρώτη οστεολογική επιβεβαίωση ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με μεγάλα σαρκοφάγα σε περιβάλλον μάχης ή ψυχαγωγίας στον ρωμαϊκό κόσμο».
Δυστυχώς, η πληγή φαίνεται πως δεν επουλώθηκε ποτέ και σύμφωνα με τους ειδικούς, πιθανότατα προκάλεσε τον θάνατό του.
Ο σκελετός ανασκάφηκε το 2010 από το Driffield Terrace, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα νεκροταφεία μονομάχων στον κόσμο. Εκεί, οι ερευνητές έχουν μελετήσει τα λείψανα 82 γεροδεμένων νεαρών ανδρών. Από το σμάλτο των δοντιών τους είχε διαπιστωθεί η μεγάλη ποικιλία των ρωμαϊκών επαρχιών από τις οποίες κατάγονταν.
Ο συγκεκριμένος μονομάχος θάφτηκε σε έναν τάφο μαζί με δύο ακόμα άτομα και πάνω από αυτούς είχαν τοποθετηθεί οστά αλόγων.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του φαίνεται πως είχε αντιμετωπίσει προβλήματα στη σπονδυλική του στήλη, πιθανόν λόγω υπερφόρτωσης της πλάτης, φλεγμονή στον πνεύμονα και τον μηρό, καθώς και υποσιτισμό κατά την παιδική ηλικία.
Για να εξακριβωθεί ποιο ζώο προκάλεσε το μοιραίο δάγκωμα, οι ειδικοί συνέκριναν το τραύμα με δείγματα από ζωολογικό κήπο και επιβεβαίωσαν ότι ταίριαζε με εκείνα ενός λιονταριού.
Αν και το δάγκωμα αποδείχθηκε θανατηφόρο, πιστεύεται ότι ο άνδρας αποκεφαλίστηκε μετά θάνατον, κάτι που φαίνεται πως ήταν μια ιεροτελεστία για κάποιους κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Η ανάλυση του σκελετού δείχνει ότι πρόκειται για Bestiarius, μια μορφή μονομάχου που ανέβαινε στην αρένα για μάχη με ζώα, είτε εθελοντικά είτε ως δούλος.
Ο καθηγητής Τιμ Τόμπσον από το Πανεπιστήμιο Maynooth της Ιρλανδίας δήλωσε: «Για χρόνια, η κατανόησή μας για τις ρωμαϊκές μονομαχίες και τα θεάματα με ζώα βασιζόταν κυρίως σε ιστορικά κείμενα και καλλιτεχνικές απεικονίσεις. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη παρέχει την πρώτη άμεση, φυσική απόδειξη ότι τέτοια γεγονότα πραγματοποιούνταν εκείνη την περίοδο, αναδιαμορφώνοντας την αντίληψή μας για την πολιτισμική ψυχαγωγία στη ρωμαϊκή εποχή».
Η ομάδα των επιστημόνων ανέφερε ότι συχνά φανταζόμαστε αυτά τα θεάματα να διαδραματίζονται στο επιβλητικό Κολοσσαίο της Ρώμης, ωστόσο τα ευρήματά τους αποδεικνύουν πως αυτά τα αθλητικά γεγονότα πραγματοποιούνταν πολύ πέρα από τα κεντρικά ρωμαϊκά εδάφη.
«Πιθανόν να υπήρχε αμφιθέατρο στο ρωμαϊκό Γιορκ, αλλά δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί», πρόσθεσε η Χολστ.
Το Γιορκ φαίνεται να φιλοξενούσε αγώνες μονομάχων έως και τον 4ο αιώνα μ.Χ., ίσως λόγω της παρουσίας υψηλόβαθμων στρατηγών και πολιτικών αξιωματούχων στην πόλη, ανάμεσά τους και ο Κωνσταντίνος, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας εκεί το 306 μ.Χ.
Η παρουσία επιφανών Ρωμαίων ηγετών στο Γιορκ απαιτούσε πολυτελή κοινωνική ζωή, και ως εκ τούτου δεν προκαλεί έκπληξη η ύπαρξη θεαμάτων μονομάχων και ενός εκτενούς νεκροταφείου για αυτούς, όπως ανέφεραν οι ερευνητές.
